Hoe ga je om met pijn?

Bevallen doet pijn. Daar kan niemand omheen. Maar elke bevalling is anders. De ene vrouw kan gemakkelijker met de pijn omgaan dan de andere. Hoeveel pijn jij zult hebben, kan dus niemand voorspellen. Er zijn meerdere manieren om met de pijn om te gaan. Hierover zullen we het hebben op het spreekuur rond de 32 weken zwangerschap. In dit consult bespreken we de niet-medicamenteuze en medicamenteuze pijnstilling. Tevens geven we je dan de folder 'hoe ga je om met pijn?' van de KNOV.

Iedereen heeft een eigen manier om met de pijn om te gaan. De één vangt de weeën ademend op terwijl de ander veel geluid produceert om de pijn te kunnen handelen. Er zijn vrouwen die steeds moeten lopen en bewegen en vrouwen die liever liggen, vrouwen die veel gebruik maken van warm water en vrouwen die liever droog blijven. Het één is niet beter dan het ander.

In het begin als de weeën nog niet zo heel sterk zijn, kan je het beste afleiding zoeken en je niet helemaal focussen op de pijn. Anders zou je het gevoel kunnen krijgen dat het allemaal erg lang duurt.

Probeer positief te blijven denken en bedenk dat iedere wee de geboorte van je kind dichterbij brengt. De pijn kan heel heftig zijn maar ebt altijd na een minuut weer weg waarna je je weer kunt ontspannen.

Een rustige ontspannen omgeving waarin je je prettig voelt is ook belangrijk. Andere mensen, of kinderen kunnen je opeens storen. Bespreek  van te voren dat dit kan gebeuren. Vraag ze om weg te gaan als je merkt dat hun aanwezigheid je stoort in je concentratie om de weeën op te vangen.

TIPS OM DE WEEËN OP TE VANGEN

• Warmte:
  Kruiken, bad of een lange warme douche. Warmte helpt je te ontspannen zodat je optimaal gebruik kunt maken van de weeën en je de pijn beter kunt op vangen. Zet eventueel een kruk onder de douche zodat je het even volhoudt.
• Massage:
  Laat, als je dat wilt, je partner je rug masseren net boven of op je stuitje (vooral bij rugweeën is dit erg verlichtend).
• Ademhalingstechnieken:
  Het volgen van een cursus is ook een manier om  beter om te kunnen gaan met de pijn. Op zwangerschapscursus leer je ademhalings- en ontspanningsoefeningen welke je kunnen helpen de weeën op te vangen. Door geconcentreerd de weeën ‘weg te zuchten’, kom je in een ritme waarbij het lichaam endorfine aanmaakt.
• Houding:
  Ook de houding waarin je de pijn opvangt is van belang. Probeer een houding te zoeken die voor jou fijn is om de pijn op te vangen. Probeer ook tijdens de bevalling verschillende houdingen af te wisselen, ook dit kan helpen de pijn beter op te vangen. 

‘ALTERNATIEVE’ BEHANDELINGEN

Je kunt thuis alleen behandelingen krijgen waar géén medicijnen aan te pas komen. Denk bijvoorbeeld aan acupunctuur, hypnose, aromatherapie (geuren) en acupressuur. Dergelijke behandelingen moeten vaak al voor de bevalling in een cursus gevolgd worden. Wil je hier meer informatie over, vraag er dan naar op het spreekuur.
 

GEBOORTE-TENS

De geboorte-TENS is een apparaatje dat kleine stroomstootjes geeft. Je bedient het apparaatje zelf en geeft zelf aan hoe sterk de stroomstootjes moeten zijn. De geboorte-TENS neemt de pijn niet helemaal weg, maar vermindert de pijn bij sommige vrouwen wel. Het heeft geen schadelijke gevolgen voor jou of je kindje. Wil je hier meer informatie over, vraag er dan naar op het spreekuur.

PIJNSTILLING

Soms is de pijn tijdens de bevalling ondraaglijk. Uitputting, angst of spanning kunnen een rol spelen. Om de vicieuze cirkel van pijn en niet kunnen ontspannen te doorbreken, kan de pijn met medicijnen worden onderdrukt. Bij pijnstilling met medicijnen moet de conditie van de moeder en het kind goed in de gaten gehouden worden. Daarom wordt tijdens de bevalling door middel van apparatuur de hartslag, bloeddruk en ademhaling van de moeder gecontroleerd. De hartslag van de baby wordt door middel van een CTG (hartfilmpje) gecontroleerd. Bij de keuze voor pijnstilling zal de zorg dan ook worden overgenomen door de gynaecoloog en zal de bevalling plaats vinden in het ziekenhuis.

ER ZIJN DRIE SOORTEN PIJNSTILLING MOGELIJK:

DE RUGGENPRIK (EPIDURAAL)

Een ruggenprik is een injectie in je onderrug met een combinatie van pijnstillende medicijnen. Bij deze pijnbehandeling heb je geen pijn meer in je onderlichaam. De anesthesist brengt onder plaatselijke verdoving, onder in je rug middels een naald een dun soepel slangetje aan. Binnen 15 minuten voel je geen pijn meer.

VOORDELEN:

• De meeste vrouwen (95%) voelen helemaal geen pijn meer tijdens de weeën.
• Voor zover bekend heeft een ruggenprik geen nadelige gevolgen voor het kind of het geven van borstvoeding.
• Je wordt niet slaperig of suf van een ruggenprik en maakt de bevalling dus helemaal mee.

NADELEN:

• Heel soms werkt een ruggenprik maar aan één kant. Bij ongeveer 5% van de vrouwen wordt de pijn niet of nauwelijks minder.
• De bevalling, vooral het persen, duurt langer. Daardoor heb je meer kans op een bevalling met een vacuümpomp.
• De weeën moeten vaker met medicijnen worden ondersteund.
• Je mag je bed niet uit, omdat je minder gevoel in je benen hebt.
• Er wordt een infuus ingebracht, om te voorkomen dat je een te lage bloeddruk krijgt
• Meestal krijg je een blaaskatheter, omdat je door de verdoving niet goed voelt dat je moet plassen
• Je lichaamstemperatuur kan stijgen door een ruggenprik. Het is dan lastig om te bepalen of dat door de ruggenprik komt of dat het om koorts gaat door een infectie. Soms krijg je dan voor de zekerheid antibiotica. Er is een kans dat je kindje na onderzoek door de kinderarts wordt opgenomen op de kinderafdeling en ook wordt behandeld met antibiotica.

REMIFENTANIL

Ook remifentanil is een morfineachtige stof die wordt toegediend via een infuus, dat vastzit aan een pompje. Je kunt zelf met een drukknop de hoeveelheid remifentanil bepalen die je toegediend krijgt. Het pompje is zo afgesteld dat je jezelf nooit te veel kunt geven. Deze vorm van pijnstilling wordt zowel gegeven in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk als het Kennemer Gasthuis in Haarlem.

VOORDELEN:

• Remifentanil werkt al na 1 minuut.
• Remifentanil verdooft de pijn beter dan pethidine (maar minder goed dan een ruggenprik)

NADELEN:

• Remifentanil kan invloed hebben op je ademhaling en op de hoeveelheid zuurstof in je bloed
• Er is bij remifentanil een kleine kans op een ademstilstand bij de moeder. Daarom moeten jij en je kindje bij gebruik van dit middel continu zorgvuldig in de gaten worden gehouden.

PETHIDINE

Pethidine wordt toegediend via een injectie in je bil of bovenbeen. Pethidine lijkt op morfine. Het werkt binnen een half uur. Anders dan een ruggenprik neemt pethidine de pijn niet helemaal weg. Het verdooft volgens veel vrouwen wel de ergste pijn. Pethidine werkt 2- 4 uur.

VOORDELEN:

• Ongeveer 50% van de vrouwen is tevreden over het pijnstillende effect
• Je kunt slaperig worden van pethidine, of zelf in slaap vallen. Dat kan prettig zijn als je moe bent van de weeën: je kunt dan even tot rust komen.

NADELEN

• Ook je kindje kan suf worden van pethidine. Daardoor kan het meer moeite hebben met ademhalen na de geboorte, vooral als de pethidine nog vrij kort voor de geboorte is gegeven. Soms hebben baby’s een injectie nodig om weer goed te kunnen ademhalen
• Pethidine werkt niet zo snel. Pas binnen een half uur wordt de ergste pijn minder.
• Je kunt misselijk, suf of slaperig worden. Het kan zijn dat je de geboorte daardoor minder bewust meemaakt.
• Je mag niet rondlopen, omdat je sneller valt als je slaperig bent.